Romatoid artritte pannus nasıl oluşur?

Romatoid artritin ilerleyici eklem hasarındaki kilit unsurlarından biri olan pannus oluşumunun ardındaki biyolojik mekanizmalar, otoimmün tetikleyicilerden doku yıkımına uzanan karmaşık bir süreci ortaya koyuyor. Bu patolojik doku, sinovyal hiperplazi ve anjiyogenezle başlayıp enzimatik yıkımla sonuçlanan kademeli bir dejenerasyona işaret eder.

Konu kakkında 1 soru soruldu ve cevaplandı

Romatoid Artritte Pannus Oluşum Süreci

Romatoid artrit (RA), öncelikle eklemleri etkileyen kronik, otoimmün bir enflamatuar hastalıktır. Pannus, bu hastalığın karakteristik ve yıkıcı bir özelliğidir. Pannus oluşumu, karmaşık bir dizi immünolojik ve hücresel olayın sonucudur. İşte adım adım oluşum süreci:

1. Başlangıç ve Otoimmün Tepki

Genetik yatkınlık ve çevresel tetikleyiciler (sigara, enfeksiyonlar gibi) sonucu, bağışıklık sistemi kendi vücut dokularına, özellikle eklemlerdeki sinovyuma karşı anormal bir tepki gösterir.
Bu süreçte, özellikle "sitrüline" edilmiş proteinlere karşı otoantikorlar (romatoid faktör ve anti-CCP antikorları gibi) üretilir.

2. Sinovyal Enflamasyonun Başlaması

Otoantikorlar ve immün kompleksler, eklem sıvısında ve sinovyumda birikerek enflamatuar bir yanıtı tetikler.
Dendritik hücreler ve makrofajlar gibi antijen sunan hücreler, T lenfositlerini (özellikle CD4+ yardımcı T hücreleri) aktive eder.
Aktive olan T hücreleri, pro-inflamatuar sitokinlerin (TNF-alfa, IL-1, IL-6, IL-17 gibi) salınımını uyarır.

3. Sinovyal Hiperplazi (Anormal Doku Büyümesi)

Kronik enflamasyon, sinovyumun iç yüzeyini döşeyen sinovyal fibroblastların ve makrofajların aşırı çoğalmasına neden olur. Buna sinovyal hiperplazi denir.
Bu hücreler de kendi başlarına enflamatuar sitokinler ve enzimler üreterek süreci şiddetlendirir.

4. Pannus Oluşumu ve Yapısı

Bu aşırı büyüyen, enflamatuar doku kitlesine "pannus" adı verilir. Pannus, normal, ince sinovyumun aksine, kalın, yumuşak, granülasyon benzeri ve oldukça vaskülarize (yeni kan damarlarıyla dolu - anjiyogenez) bir dokudur.
Pannusun mikroskobik yapısında şunlar bulunur
Aktive olmuş sinovyal fibroblastlar (veya sinoviyositler)
Çok sayıda enflamatuar hücre (lenfositler, makrofajlar, plazma hücreleri)
Yeni oluşan kan damarları (anjiyogenez sayesinde)

5. Yıkıcı Faz: Kıkırdak ve Kemik Erozyonu

Pannus sadece bir kitle değil, aynı zamanda son derece yıkıcı (tümör benzeri) bir dokudur.
Pannus içindeki hücreler, matriks metalloproteinazlar (MMP'ler), katepsinler ve diğer proteazlar gibi enzimler salgılar.
Bu enzimler, eklem kıkırdağının temel yapı taşı olan kollajen ve proteoglikanları parçalar.
Ayrıca, RANKL (Receptor Activator of Nuclear Factor Kappa-B Ligand) gibi sinyal molekülleri salgılanarak osteoklastların (kemik yıkım hücreleri) aktivasyonu ve olgunlaşması tetiklenir. Bu da kemik erozyonuna yol açar.
Pannus, eklem boşluğuna doğru büyüyerek, "eklem fareleri" adı verilen kopmuş doku parçaları oluşturabilir.

Sonuç

Pannus, romatoid artritin patolojisinin merkezinde yer alır. Kontrolsüz bir enflamatuar sürecin sonucu olarak oluşur ve eklemdeki kıkırdak ile kemiği doğrudan istila edip yıkarak, hastalığa özgü ağrı, şişlik, tutukluk ve sonunda eklem deformitesi ve fonksiyon kaybına neden olur. Modern RA tedavilerinin temel hedeflerinden biri, bu enflamatuar süreci baskılayarak pannus oluşumunu ve ilerlemesini durdurmaktır.

Yeni Soru Sor / Yorum Yap

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar